ประวัติศาสตร์ภาควิชาฯ

ในช่วง 5 ทศวรรษที่ผ่านมา ประเทศไทยมีการพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างรวดเร็ว โดยมีการขยายตัวของกิจกรรมทางอุตสาหกรรมที่หลากหลาย อย่างไรก็ตาม การเติบโตทางอุตสาหกรรมดังกล่าวยังนำมาซึ่งความท้าทายรูปแบบใหม่ รวมถึงประเด็นปัญหาที่เกี่ยวข้องด้านอาชีวอนามัยและความปลอดภัย ทั้งความเสี่ยงต่ออันตรายทางกายภาพ เคมี ชีวภาพ การยศาสตร์ และความปลอดภัยในการทำงานของผู้ปฏิบัติงานในประเภทกิจการต่างๆ ซึ่งการดำเนินงานเพื่อป้องกันอันตรายจากสภาพและสิ่งแวดล้อมในสถานที่ทำงานจำเป็นต้องอาศัยการมีส่วนร่วมอย่างจริงจังของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง รวมถึงสถาบันการศึกษาที่มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาทรัพยากรบุคคลที่มีความรู้และทักษะเพียงพอในด้านอาชีวอนามัยและความปลอดภัย

คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ (ปัจจุบัน: มหาวิทยาลัยมหิดล) เป็นสถาบันอุดมศึกษาแห่งแรกของประเทศ ที่ริเริ่มการเรียนการสอนด้านอาชีวอนามัยและความปลอดภัย เมื่อปี พ.ศ. 2512 ซึ่งขณะนั้นอยู่ในสังกัดทบวงมหาวิทยาลัยของรัฐ ได้ดำเนินการขออนุมัติเปิดหลักสูตรระดับปริญญาตรี วิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาอาชีวอนามัย เพื่อผลิตบุคลากรด้านดังกล่าวสนองความต้องการของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ หลักสูตรได้รับการอนุมัติจากสภามหาวิทยาลัยและได้เริ่มรับนักศึกษาในปีเดียวกันนั้น โดยมี ศ.พญ.มาลินี วงศ์พานิช เป็นหัวหน้าภาควิชาฯ ท่านแรก ถือเป็นกำลังสำคัญในการบุกเบิกและขับเคลื่อนการดำเนินงานในยุคแรก จวบจนปัจจุบันภาควิชาฯ ได้จัดการเรียนการสอนสาขาอาชีวอนามัยและความปลอดภัย ในระดับปริญญาตรี ปริญญาโทและปริญญาเอก โดยมีผู้สำเร็จการศึกษารวมกว่า 2,500 คน ซึ่งปฏิบัติงานด้านดังกล่าว ทั้งในภาครัฐและภาคเอกชน ซึ่งต่อมาได้มีการรวมตัวของเครือข่ายก่อตั้งเป็น "สมาคมศิษย์เก่าอาชีวอนามัยและความปลอดภัย มหาวิทยาลัยมหิดล (สอม.)"

ปัจจุบัน ภาควิชาฯ มีคณาจารย์ที่มีความเชี่ยวชาญหลากหลายสาขาที่เกี่ยวข้อง โดยทั้งหมดสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอกจากสถาบันการศึกษาชั้นนำ มีประสบการณ์ทั้งในด้านการจัดการเรียนการสอนและการศึกษาวิจัย ทั้งนี้ มีการผลิตผลงานวิจัยตีพิมพ์ในวารสารวิชาการระดับนานาชาติซึ่งเป็นที่ยอมรับอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ ภาควิชายังมีการให้บริการวิชาการ ประกอบด้วยการตรวจวัดและวิเคราะห์ทางด้านสุขศาสตร์อุตสาหกรรม การจัดฝึกอบรมและให้คำปรึกษาแก่สถานประกอบการหรือผู้ที่เกี่ยวข้องภายใต้โครงการต่างๆ อีกด้วย

จากเส้นทางอันยาวนานของการดำเนินงานที่ผ่านมา ภาควิชาอาชีวอนามัยและความปลอดภัย คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ สร้างความเข้มแข็ง และยกระดับวิชาชีพด้านอาชีวอนามัยและความปลอดภัยให้มีความโดดเด่น ภายใต้องค์ความรู้และทักษะที่จำเป็นเพื่อก้าวสู่การแข่งขันในบริบทสากล รองรับการเปลี่ยนแปลงของโลกในมิติต่างๆ อันจะเอื้อต่อการพัฒนาประเทศในภาพรวมต่อไป